"لوتهار اشمید"(1928-2013) استاد بزرگ و سرداور بین المللی شطرنج آلمانی شطرنج جهان، ایستاده در کنار میز "فیشر-اسپاسکی" در مسابقه فینال قهرمانی شطرنج جهان در سال 1972 در ریک یاویک-ایسلند و در حال lمتوقف کردن ساعت "فیشر" در بازی دوم از این سری از رقابتها است. در این تصویر به یاد ماندنی در تاریخ شطرنج "اشمید" پس از زدن تکمه ساعت و متوقف کردن آن با تن صدایی محزون رو به حضار گفت: آقایان و بانوان محترم آقای "فیشر" تا به اکنون برای بازی دوم در سالن مسابقات حاضر نشده است.مطابق با بند 5 ازقوانین توافق شده در آمستردام اگر بازیکنی تا یکساعت پس از آغاز بازی در پشت میز مسابقه حاضر نشود و حرکت خود را انجام ندهد در آنصورت به عنوان بازنده بازی تلقی خواهد شد.

بیش از دو هفته گذشته روز شنبه 18 می 2013 "لوتهار اشمید" استاد بزرگ و سرداور بین المللی آلمانی شطرنج جهان در سن 85 سالگی دار فانی را وداع گفت. وی نه تنها به عنوان یک استاد بزرگ مطرح شطرنج آلمان فعالیتی درخشان به عنوان یک بازیکن شطرنج و در سطح بین المللی داشته است بلکه به عنوان داوری مشهور در سطح بین المللی شناخته می شود.

"لوتهار اشمید" در 10 می 1928 در درسدن آلمان متولد شد.در سال 1941 و در سن 13 سالگی در اوائل فعالیت شطرنجیش عنوان قهرمانی درسدن را به دست آورد. در سال 1943 عنوان دومی را در وینا(قهرمانی جوانان آلمان) به دست آورد.در سپتامبر 1948 و در اوان 20 سالگی در دوازدهمین دوره قهرمانی شطرنج آلمان عنوان مشترک چهارمی / پنجمی را در "ّّاسن" از آن خود کرد. در می 1949 در مسابقات "باد پیرمونت" (سیزدهمین دوره قهرمانی آلمان که توسط "یفیم بوگولیوبوف" فتح شد) عنوان سومی را کسب نمود. در سال 1956 مسابقات گوتنبرگ را فتح نمود و یکسال بعد مقام چهارمی را در مسابقات زونال "دوبلین" به دست آورد. در سال 1964 در "ویلدرنس" قهرمان شد و در مسابقات زوریخ عنوان چهارم/پنجمی را به دست آورد.در سال 1968 عنوان دومی/سومی مشترک را با "تیگران پتروسیان" و پس از "پاول کرس" در مسابقات "بامبرگ" کسب نمود. در سال 1970 عنوان قهرمانی مسابقات "ماردل پلاتا" را به دست آورد.
"لوتهار اشمید" یازده بار برای تیم آلمان غربی در المپیادهای شطرنج در کشورهای مختلف دست به مهره شده است.

"اشمید" چهار مدال نقره انفرادی را در سالهای 19950.1952.1968.1970 و دو مدال برنز انفرادی را در سالهای 1950 و 1964 به همراه تیم ملی کشورش کسب نموده است. همچنین وی اولین دوره مسابقات قهرمانی شطرنج مکاتبه ای (1950-1952)  و مقام اول مسابقات یادبود "ادوارد دایچهااف" را از آن خود کرده است. در مسابقات مکاتبه ای سال 1956-1959 عنوان دومی را به دست آورد.
"اشمید" عنوان استادی بین المللی را در سال 1951 و عنوان استاد بزرگی را در سال 1959 کسب نموده است.
"لوتهار اشمید" پس از سپری کردن عمری با عزت و افتخار در روز 18 ماه می 2013 در سن 85 سالگی . به دلیل بیماری دار فانی را وداع کرد.  

این استاد بزرگ سرشناس آلمانی نه تنها به عنوان استاد بزرگی معروف در شطرنج آلمان در سطح جهان شناخته می شود بلکه بیش از همه وی را به عنوان داور بین المللی سرشناس می شناسیم. قضاوت وی به عنوان سرداور مسابقه فینال قهرمانی شطرنج جهان در سال 1972 که به میزبانی شهر ریک یاویک در ایسلند که مابین بابی فیشر آمریکایی و بوریس اسپاسکی قهرمان وقت شطرنج جهان از شوروی سابق برگزار شد در خاطر همگان حک شده است. این سری از رقابتها که در کوران جنگ سرد بین آمریکا-شوروی به انجام رسید به رقابتهایی پر سرو صدا و جنجالی که کمک شایانی به شهرت شطرنج نمود ، تبدیل شد.

در ادامه تصویری تاریخی و به یادماندنی از این دوره از مسابقات به سرداوری "لوتهار اشمید" را مشاهده می فرمایید که خود داستانی خواندنی را در پی دارد.

ریک یاویک 13 جولای 1972

"بابی فیشر" که بازی اول را در کشاکش یک بازی روانشناسانه با قربانی معروف فیل  از  دست داده بود و توجیه این باخت را به سر و صدای دوربینهای تلویزیونی که مسابقه را به صورت زنده پوشش می دادند، منتسب می دانست در حالی حاضر به ادامه مسابقات شد که شرط و شروطهایش از جانب برگزارکنندگان مورد قبول قرار گیرد. پس از بازی اول "فیشر" از مقامات فدراسیون شطرنج ایسلند که برگزار کننده مسابقه بودند تقاضا کرد تا فیلمبرداری مسابقات را متوقف نمایند و تمامی دوربینها را از محل سالن برگزاری مسابقه بیرون ببرند.آنها تقاضای وی را نپذیرفتند زیراحق پخش زنده تلویزیونی مسابقات به یک فرد آمریکایی با نام "چستر فاکس" فروخته شده بود و آنها مؤظف به پایبندی به قرارداد بودند.  

مجادله ای جدی بین وکلای "فیشر" و مقامات فدراسیون شطرنج ایسلند و تیم "چستر فاکس" در این مورد درگرفت. این گفتگوها پشت صحنه سالن محل برگزاری مسابقات بدون حاصل شدن توافقی انجام می شد.

مطابق با برنامه زمانبندی مسابقات ، بازی دوم می بایست عصر روز سه شنبه 13 جولای رآس ساعت 15 به وقت محلی آغاز شود. در ابن بازی "فیشر" مهره سفید را در اختیار داشت."لوتهار اشمید" سرداور آلمانی مسابقات با ظاهر شدن در صحنه برگزاری مسابقات ساعت "فیشر" را به کار انداخت. "اسپاسکی" که چند دقیقه قبل از آغاز بازی پشت میز مسابقه نشسته بود موقرانه گوش به سخنان وی میداد.

این در حالی بود که "فیشر" هنوز در هتل محل اقامت خود در ریک یاویک بود. از این لحظه به بعد "فیشر" یکساعت زمان در اختیار داشت تا با حضور در پشت میز مسابقه و انجام حرکت از بازنده شدن نجات یابد. برای متقاعد ساختن "فیشر" جهت از سرگیری مسابقات ، برگزار کننندگان تصمیم به پوشیده ساختن دوربینها از دید چشمان بازیکنان و حضار گرفتند. آنها دوربینها را در پوششی سیاه رنگ که تنها 4 اینچ از لنز آن پدیدار بود قرار دادند.لنز دوربینها از پشت میز مسابقات قابل رویت بود اما هیچ صدایی از دوربینها  شنیدده نمی شد. قبل از آغاز بازی "اشمید" سرداور مسابقات صحنه را بازبینی کرد و آن را مورد تایید قرار داد."اشمید" رو به "گودموندور توراریسون" مسوول برگزاری مسابقات گفت: "اگر فیشر بار دیگر از بازی طفره رود من با وی مخالفت خواهم کرد.

در ساعت 4:50 عصر و 10 دقیقه پیش از اینکه سرداور مسابقات ساعت شروع بازی دوم را به کار اندازد "توراریسون" به اطلاع وکلای "چستر فاکس" رساند که سرداور مسابقات شرایط برگزاری بازی دوم را برای فیلمبرداری مورد تایید قرار داده است. این اطلاعات همچنین به اطلاع "فیشر" در هتل محل اقامتش رسانده شد. "فیشر" که از این اوضاع ناراحت بود با صدایی آمیخته با خشم فریاد زنان گفت که برای بازی حاضر نخواهد شد. "فرد کرامر" یکی از سخنگویان وی از "اشمید" درخواست کرد تا شروع بازی دوم را به تآخیر اندازد تا مشکلات مورد بحث در مورد دوربینها را حل و فصل نمایند."اشمید" این خواسته را نپذیرفت و اظهار داشت که قوانین چنین اجازه ای به وی نمی دهد.

دقیقاً رآس ساعت 5 بعد از ظهر ، ساعت بازی "فیشر" به کار انداخته شد. استاد بزرگ جنجال برانگیز آمریکایی قصد ظاهر شدن در پشت میز مسابقه را نداشت. تنشها در بین مقامات رسمی برگزاری مسابقات رو به افزایش بود. در ساعت 5:10 عصر "توراریسون" با تلفن اتاق "فیشر" تماس گرفت و با "ویلیام لمباردی" دستیار دوم وی گفتگو کرد. وی درخواست نمود تا حداقل "فیشر" به محل برگزاری مسابقات بیاید و سپس اعتراضاتش را پیگیری کند.

در ساعت 5:20 "توراریسون" با "چستر فاکس" و وکیلش "ریچارد اشتین"  به مشورت پرداخت. در نهایت توافقی حاصل نشد و هر یک بر مواضع خود اصرار ورزیدند. "توراریسون" بر این عقیده بود که با منظور کردن باخت برای "فیشر" ادامه مسابقات به مخاطره خواهد افتاد. وی به "فاکس" گفت: ما نباید در حال حاضر از خود ضعف نشان دهیم.تنها شانس ما برای متقاعد کردن "فیشر" این است که اگر وی تسلیم خواسته ها نشود از ادامه برگزاری مسابقات منصرف خواهیم شد اما بین خودمان باید این نکته را در نظر بگیریم که "فیشر" آنقدر دیوانه است که از ادامه مسابقات انصراف دهد.

در ساعت 5:30 "اندرو دیویس" یکی دیگر از وکلای "فیشر" یک تماس ضروری با "ریچارد اشتین" در نیویورک گرفت و ضمن درخواست از وی گفت: "دیک" تو باید به ما کمک کنی. "فیشر" کله شقی می کند و ما باید حداقل یکروز برای آرام کردن وی زمان دهیم. اگر تو بتوانی برای بیرون گذاشتن دوربینها از سالن مسابقات توافق کنی مرا مدیون خود ساخته ای. در غیر اینصورت همه چیز تمام می شود. او (فیشر) باخت را نخواهد پذیرفت. "اشتین" که سمت دیگر مناظره بود در این مورد هیچ راه حلی به نظرش نمیرسید و با من موافق بود و به "تورارسیون" اطمینان" داد که "فیشر" با این اوضاع و احوال مسابقات را رها خواهد کرد.

ساعت 5:35 دقیقه "تورارسیون" در تماسی تلفنی به "لمباردی" اعلام نمود که وی دستور بیرون بردن دوربینها را خواهد داد."لمباردی" این گفته ها را به "فیشر" انتقال داد. "فیشر" گفت که آماده است تا به سالن محل مسابقات برود.به نظر می رسید که تمامی مشکلات در حال حل و فصل است.

 در ساعت 5:39 "و در حالیکه تنها 21 دقیقه زمان برای "فیشر" باقی مانده بود همه چیز آماده انتقال وی به محل برگزاری مسابقات بود. خودرویی ویژه با اسکورت پلیس به محل برگزاری مسابقات آماده بود. تمامی طول مسافت هتل تا محل مسابقات به در خواست "فیشر با چراغهای سبزرنگ تزئین شده بود تمامی طول مسیر توسط پلیس  کنترل ترافیک شده بود و ترافیک سبکی در جریان بود و همه این عوامل موجب شده بود تا برای پیمودن مسیر هتل "لاگاردالشال" محل اقامت مدعی قهرمانی شطرنج جهان  تا محل برگزاری مسابقات تنها چند دقیقه زمان لازم باشد. اما این پایان داستان بازی دوم نبود. "فیشر"شروط دیگیری هم مطرح ساخت. وی درخواست داشت تا زمان وی به صفر برگردانده شود و بازی از ابتدا از سر گرفته شود."توراریسون" هنگامی که از این شرط تازه "فیشر" آگاه شد چشمانش از فرط عصبانیت و تعجب همانند "رولرکوستر" به چرخش افتاد. تنها کسی که قادر به اجابت کردن این شرط بود و می توانست زمان فیشر را به عقب برگرداند "لوتهار اشمید" سرداور مسابقات بود."اشمید" این خواسته را نپذیرفت و بعدها طی مصاحبه ای اذعان داشت که: اگر آقای فیشر به سالن محل برگزاری مسابقات آمده بود من می توانستم به وی در این امر کمک کنم.اما وی نیامد و ادعای وی قابل اجابت نبود.من راهی به جز شروع به کار ساعت مسابقات نداشتم و نمی توانستم آنرا متوقف کنم.

"توراریسون" پشت گوشی تلفن رفت و تصمیم "اشمید" را به اطلاع "لمباردی" رساند. در همین زمان "اولافسون" استاد بزرگ ایسلندی نزد "فیشر" فزستاده شد تا وی را برای بازی مقاعد کند.اما وی اظهار داشت که "فیشر" همانند اسفند روی آتش است و نمی توان با وی حرف زد.  

عقربه های ساعت 5:45 را نشان می داد که "اولافسون" به "لوتهار اشمید" تلفن کرد و گفت تنها کسی که می تواند این بازی و در نهایت ادامه مسابقات را نجات دهد خود اوست. وی از "لوتهار" درخواست نمود تا موافقت "بوریس اسپاسکی" را برای برگرداندن ساعت بازی "فیشر" به شرایط اولیه بازی بگیرد اما "اشمید" هم بر سر تصمیم خود بود. وی گفت: می نمی توانم اینکار را بکنم."فیشر" تنها 12 دققیه برای حاضر شدن در سر میز مسابقه وقت دارد.من پیشنهاد می کنم که خود را به بازی برساند.

هنگامیکه "اولافسون" این گفته "اشمید" را به اطلاع "فیشر" رساند وی از فرط عصبانیت "تلفن را به دیوار کوبید.

در حدود ساعت 6 عصر بود که "لوتهار اشمید" به سالن محل برگزاری مسابقات قدم گذاشت و ساعت "فیشر" را متوقف کرد. با حالتی محزون رو به تماشاچیانی که نا امیدانه به وی گوش سپرده بودند گفت:

آقایان و بانوان محترم آقای "فیشر" تا به اکنون برای بازی دوم در سالن مسابقات حاضر نشده است.مطابق با بند 5 از قوانین توافق شده در آمستردام اگر بازیکنی تا یکساعت پس از آغاز بازی در پشت میز مسابقه حاضر نشود و حرکت خود را انجام ندهد در آنصورت به عنوان بازنده بازی تلقی خواهد شد.

نویسنده : کریستیان هس

منبع فارسی : سایت شطرنجیان ( مترجم : غلامرضا خواجویی نژاد )

پایگاه خبری تخصصی ورزش شطرنج پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین

" همدان شطرنج "

www.hamadanchess.lxb.ir

www.hamadanchess.loxblog.com